Προστασία των Φυτών από τον Παγετό

Η προστασία των φυτών από τον παγετό παραμένει πάντοτε ένα θέμα επίκαιρο, τόσο για τους φιλανθείς όσο και για τους ερασιτέχνες και επαγγελματίες καλλιεργητές και αγρότες, ιδιαίτερα την περίοδο που οι θερμοκρασίες πλησιάζουν τους 0 ⁰C. Και αυτό, διότι οι ζημιές που μπορεί να προκαλέσει ο παγετός μπορούν να φτάσουν μέχρι και την ολική καταστροφή των φυτών - και του φυτικού κεφαλαίου. Ωστόσο για την καλύτερη δυνατή προστασία των φυτών από τον παγετό η γνώση και κατανόηση του φαινομένου και των τύπων των παγετών κρίνεται απαραίτητη.

Ο Παγετός και τα Είδη του Παγετού

Το καιρικό φαινόμενο κατά το οποίο συμβαίνει να πέφτει η θερμοκρασία στους μηδέν ή και κάτω από το μηδέν βαθμούς Κελσίου ονομάζεται παγετός. Για δε την δημιουργία των χαρακτηριστικών παγοκρυστάλλων που οφείλονται στον παγετό, δηλαδή για να υπάρξει άμεση συμπύκνωση των υδρατμών της ατμοσφαίρας, θα πρέπει:

• Η θερμοκρασία του αέρα να βρίσκεται στους μηδέν ή και κάτω του μηδενός βαθμούς Κελσίου
• Η υγρασία της ατμόσφαιρας να είναι χαμηλή
• Να επικρατεί άπνοια ή η ταχύτητα του ανέμου να είναι μικρή

Οι παγετοί, στην βάση ορισμένων κριτηρίων, διακρίνονται σε διάφορα είδη. Με κριτήριο τις θερμοκρασιακές τιμές οι παγετοί ονομάζονται:

• Μερικοί, όταν η ελάχιστη μονάχα θερμοκρασία είναι ίση ή μικρότερη του μηδενός
• Ολικοί, όταν τόσο η ελάχιστη όσο και η μέγιστη θερμοκρασία είναι ίσες ή μικρότερες του μηδενός

Με κριτήριο την εποχή στην οποία εκδηλώνεται το φαινόμενο, οι παγετοί διακρίνονται σε τρεις τύπους:

• Στους φθινοπωρινούς παγετούς
• Στους χειμωνιάτικους
• Στους ανοιξιάτικους ή εαρινούς

Με κριτήριο αφενός τον τρόπο με τον οποίον η θερμοκρασία πέφτει στους 0 ⁰C ή/και χαμηλότερα και αφετέρου από την δυνατότητα δημιουργίας παγοκρυστάλλων οι παγετοί διακρίνονται επίσης σε τρείς τύπους:

• Στους παγετούς ακτινοβολίας
• Στους παγετούς ψυχρών μαζών
• Στους μαύρους παγετούς

Ενδιαφέρον για τον Ελλαδικό χώρο παρουσιάζουν οι δύο πρώτοι, μιας και ο τρίτος εμφανίζεται σπανιότατα.

Ο Παγετός Ακτινοβολίας και ο Παγετός Ψυχρών Μαζών

Ο παγετός ακτινοβολίας (ή και λευκός παγετός) εκδηλώνεται όταν η νυχτερινή εκπομπή ακτινοβολίας από το έδαφος είναι μεγαλύτερη από αυτήν που δέχεται. Κατά την διάρκεια του φαινομένου παρατηρείται θερμοκρασιακή αναστροφή, με αποτέλεσμα τα στρώματα αέρα που βρίσκονται σε ύψος περίπου 15 m, να είναι 4 με 5 ⁰C θερμότερα από την επιφάνεια του εδάφους.

Ο παγετός ψυχρών μαζών (ή και παγετός μεταφοράς) προκαλείται από την επικράτηση ψυχρών αερίων μαζών που ακολουθούν ένα ψυχρό μέτωπο. Αυτού του είδους ο παγετός δεν εξαρτάται από την παρουσία νεφών στον ουρανό και εκδηλώνεται καθ΄όλη την διάρκεια του εικοσιτετραώρου.

Μέτρα για την Προστασία των Φυτών από τον Παγετό

Ανεξάρτητα από την έκταση του κήπου ή της καλλιέργειας, ο ερασιτέχνης κηπουρός και ο αγρότης μπορούνε να επέμβουνε έτσι ώστε να ελαχιστοποιήσουν ή και να εκμηδενίσουν τις πιθανότητες ζημιάς των φυτών από τον παγετό. Ανάμεσα στα προληπτικά μέσα προστασίας των φυτών από τον παγετό περιλαμβάνονται:

• Η χρήση θερμαντικών μέσων
• Η χρήση (από τους επαγγελματίες καλλιεργητές) ανεμομεικτών, τουρμπινών ή και (σπάνια) ελικοπτέρων
• Η χρήση αυτόματου συστήματος ποτίσματος υψηλού καταιονισμού καθ’ όλη την διάρκεια του παγετού
• Η λειτουργία του κύριου ή παράλληλου αυτόματου συστήματος ποτίσματος με την χρήση ζεστού νερού (συστήματα εσωτερικής αντίστασης - Loheat)
• Η χρήση λαμπτήρων και χριστουγεννιάτικων διακοσμητικών μικρών λαμπτήρων
• Η πλήρης κάλυψη με διαπνέον αντιπαγετικό ύφασμα καρποφόρων και καλλωπιστικών δέντρων και θάμνων
• Η κάλυψη της κόμης των δέντρων με διαπνέον αντιπαγετικό ύφασμα και λινάτσα
• Η κάλυψη του κορμού των δέντρων με μονωτικά υλικά
• Η κάλυψη του κορμού των δέντρων με χώμα μέχρι τα 40 έως 50 cm από το έδαφος
• Η πλήρης κάλυψη των ποωδών φυτών με οργανικά υλικά, όπως το άχυρο
• Η κάλυψη του εδάφους με οργανικά υλικά, όπως ο φλοιός του πεύκου
• Το ψέκασμα δέντρων, θάμνων και ποωδών με χαλκούχα σκευάσματα
• Το ψέκασμα δέντρων, θάμνων και ποωδών με σκευάσματα που περιέχουν αμινοξέα