Προδιαγραφές των Υποδημάτων Ασφαλείας Εργασίας

 

 

Οι προδιαγραφές των υποδημάτων ασφαλείας εργασίας, σύμφωνα με τους κανονισμούς και τις κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αποβλέπουν στην ταξινόμηση των παπουτσιών ως προς τα ποιοτικά χαρακτηριστικά και τις ιδιότητές τους. Αυτά τα παπούτσια, που κρίνονται κατάλληλα για τους εργαζομένους και προσφέρουν ένα συγκεκριμένο επίπεδο ασφάλειας, χωρίζονται σε Κλάσεις και Τάξεις Προστασίας (για τις οποίες θα γίνει λόγος παρακάτω) στην βάση των Εναρμονισμένων Ευρωπαϊκών Προτύπων.

Οι εκάστοτε προδιαγραφές των υποδημάτων ασφαλείας εργασίας με τις αντίστοιχες πιστοποιήσεις συνοδεύουνε πάντοτε το κάθε ξεχωριστό προϊόν, είτε πρόκειται για χαμηλά παπούτσια, μπότες και μποτάκια, είτε για σκαρπίνια, αθλητικά ή/και ειδικών επαγγελματικών κατηγοριών υποδήματα.

Οι Ευρωπαϊκές προδιαγραφές, τις οποίες αποδεδειγμένα πληρούν τα προϊόντα, αναγράφονται κωδικοποιημένα με γράμματα και αριθμούς, πληροφορώντας τον καταναλωτή για όλα τα σημαντικά χαρακτηριστικά του υποδήματος.

 

---

 

 

Οι Προδιαγραφές των Υποδημάτων Ασφαλείας Εργασίας & ο Καταναλωτής

 

Σύμφωνα με τα ανωτέρω, ο καταναλωτής δυνητικά είναι σε θέση να ελέγξει εάν το παπούτσι ασφαλείας κατά την εργασία, ανταποκρίνεται στις επιβαλλόμενες προδιαγραφές. Όμως πολλές φορές συμβαίνει ο καταναλωτής να αδυνατεί να ερμηνεύσει τα κωδικοποιημένα γράμματα και τους αριθμούς, μιας και δεν γνωρίζει την σημασία τους, ώστε να πάρει την σωστή απόφαση αγοράς, σταθμίζοντας:

• Το κατά πόσον το υπόδημα καλύπτει τις ανάγκες του
• Την ποιότητα του πιστοποιημένου προϊόντος
• Την τιμή στην οποία αυτό διατίθεται

Για την κάλυψη αυτού του ελλείματος πληροφόρησης του καταναλωτή, σε αυτό το άρθρο, δίνονται εκείνα τα στοιχεία τα οποία επεξηγούν και διασαφηνίζουν σε έναν λίγο έως πολύ επαρκή βαθμό, την συμβολική έκφραση των προδιαγραφών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για τα υποδήματα ασφαλείας κατά την εργασία.

 

---

 

 

 

Μια από τις βασικές σημάνσεις που συνοδεύουν τα παπούτσια εργασίας είναι αυτή που εκφράζεται με το σύμβολο CE. Ο Κανονισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης 2016/425 επιβάλει στους κατασκευαστές Υποδημάτων Ασφαλείας Εργασίας, προκειμένου να λάβουν τα προϊόντα τους την σήμανση CE, την συμμόρφωση με τις βασικές απαιτήσεις αυτού. 

Για αυτόν τον λόγο οι κατασκευαστές - μεταξύ άλλων - υποχρεούνται:

• Να προβαίνουν στον χαρακτηρισμό του επιπέδου των κινδύνων έναντι των οποίων τα υποδήματα θα προστατεύσουν τον χρήστη τους
• Να καθορίζουν με ακρίβεια όλους τους κινδύνους
• Να προωθούν στον Οργανισμό Κοινοποίησης CTC Lyon πιστοποιημένο αντίγραφο των προϊόντων τους
• Να αποστέλλουν στον Οργανισμό Κοινοποίησης CTC Lyon πλήρη τεχνικό φάκελο, ο οποίος θα περιλαμβάνει τους καλυπτόμενους κινδύνους, το πεδίο χρήσης, πλήρη περιγραφή των υλικών κατασκευής, τα αποτελέσματα των δοκιμών επιβεβαίωσης των ιδιοτήτων των προϊόντων, την οριστική σήμανση τους, και ακόμα το εγχειρίδιο οδηγιών χρήσης των

Μόλις ο Οργανισμός Κοινοποίησης CTC Lyon αποδώσει έναν Αριθμό Πιστοποιητικού Εξέτασης Τύπου ΕΕ για το προϊόν, ο κατασκευαστής:

• Εκδίδει Δήλωση Συμμόρφωσης
• Επιθέτει τη σήμανση CE στο προϊόν του
• Μπορεί να πουλήσει τα παπούτσια ασφάλειας εργασίας οπουδήποτε στην Ευρωπαϊκή Ένωση καθώς και σε άλλες χώρες

 

---

 

 

Τα Εναρμονισμένα Ευρωπαϊκά Πρότυπα για τα Υποδήματα Ασφαλείας Εργασίας

 

Πριν γίνει η παρουσίαση των Εναρμονισμένων Ευρωπαϊκών Προτύπων που αναφέρονται στα υποδήματα εργασίας, θα επιχειρηθεί πρώτα η διασαφήνιση των όρων.

Τι είναι τα Πρότυπα

Τα πρότυπα είναι υποδείγματα που περιέχουν προαιρετικά κατευθυντήριες γραμμές οι οποίες παρέχουν τεχνικές προδιαγραφές για προϊόντα, υπηρεσίες και διεργασίες.

Τι είναι τα Εναρμονισμένα Πρότυπα

Τα Εναρμονισμένα Πρότυπα είναι εκείνα, τα οποία εγκρίνονται από ευρωπαϊκούς οργανισμούς τυποποίησης, καταρτίζονται σύμφωνα προς τις γενικές κατευθυντήριες γραμμές που συμφωνούνται μεταξύ της Επιτροπής και των ευρωπαϊκών οργανισμών τυποποίησης και ακολουθούν εντολή που εκδίδεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατόπιν διαβουλεύσεως με τα κράτη μέλη.

Τα Πρότυπα για τα Υποδήματα Ασφαλείας Εργασίας

Τα εναρμονισμένα ευρωπαϊκά πρότυπα που εφαρμόζονται στα υποδήματα εργασίας είναι τα εξής:

EN 381-3

Το πρότυπο προδιαγράφει τις μεθόδους δοκιμής που αντεπεξέρχονται τα υποδήματα ασφαλείας για τους χειριστές χειροκίνητων αλυσοπρίονων.

EN 12568

Το πρότυπο προδιαγράφει τις απαιτήσεις που πληρούν και τις μεθόδους δοκιμής που αντεπεξέρχονται τα προστατευτικά εξαρτήματα των ποδιών και της κνήμης ως προς την αντίσταση στην διάτρηση.

EN ISO 13287

Το πρότυπο προδιαγράφει τα παπούτσια ασφαλείας που παρουσιάζουν αντοχή στην ολίσθηση.

EN 15090

Το πρότυπο προδιαγράφει τα παπούτσια ασφαλείας που είναι κατάλληλα για πυροσβέστες.

EN ISO 17249

Το πρότυπο προδιαγράφει τα παπούτσια ασφαλείας που παρουσιάζουν αντίσταση στην κοπή από αλυσοπρίονα.

EN ISO 20344

Το πρότυπο προδιαγράφει τις μεθόδους δοκιμής των παπουτσιών ασφαλείας, καθορίζει τον τύπο αυτών ανάλογα με το ύψος τους, και τα κατηγοριοποιεί σύμφωνα με το υλικό κατασκευής.

EN ISO 20345

Το πρότυπο προδιαγράφει τις βασικές και πρόσθετες απαιτήσεις τις οποίες πληρούν τα παπούτσια ασφαλείας εργασίας κατόπιν δοκιμαστικών ελέγχων.

EN ISO 20346

Το πρότυπο προδιαγράφει τα παπούτσια εργασίας που παρέχουν προστασία.

EN ISO 20347

Το πρότυπο προδιαγράφει τα επαγγελματικά παπούτσια εργασίας χωρίς προστατευτικό κάλυμμα δακτύλων.

EN ISO 20349

Το πρότυπο προδιαγράφει τις απαιτήσεις που πληρούν και τις μεθόδους δοκιμής που αντεπεξέρχονται τα παπούτσια ασφάλειας εργασίας έναντι θερμικών κινδύνων και λιωμένων μετάλλων.

EN ISO 22568:

Το πρότυπο προδιαγράφει τις απαιτήσεις που πληρούν και τις μεθόδους δοκιμής που αντεπεξέρχονται τα προστατευτικά καλύμματα των δακτύλων έναντι της διάτρησης.

EN 20811:

Το πρότυπο προδιαγράφει την αντοχή στην διείσδυση του νερού σε υφάσματα, τα οποία χρησιμοποιούνται στα παπούτσια ασφάλειας εργασίας.

EN 50321-1

Το πρότυπο προδιαγράφει την αντοχή των ηλεκτρικά μονωμένων υποδημάτων για εργασία σε εγκαταστάσεις χαμηλής τάσης

CEI EN 61340-4-3:

Το πρότυπο προδιαγράφει τις μεθόδους δοκιμής που αντεπεξέρχονται τα υποδήματα ασφαλείας για ειδικές εφαρμογές

 

---

 

 

 

Οι προδιαγραφές των υποδημάτων ασφαλείας εργασίας συμβάλλουν στην ευχερή κατηγοριοποίησή των αρχικά σε διακριτές Κλάσεις. Έτσι, ως προς τις Κλάσεις, τα υποδήματα ασφαλείας εργασίας χωρίζονται σε τρεις βασικές, που σχετίζονται με την έκθεση του χρήστη σε κινδύνους, και την προστασία που του παρέχουν έναντι αυτών. Οι κλάσεις συμβολίζονται με τους λατινικούς αριθμούς Ι, ΙΙ, και ΙΙΙ, αντιστοιχώντας κάθε μια σε ένα διαφορετικό επίπεδο κινδύνου και υλικών κατασκευής των παπουτσιών.

Κλάση Ι

Ταξινόμηση: Μικρή έκθεση του χρήστη σε κινδύνους

Υλικό: Δέρμα ή κάθε άλλο υλικό εκτός από καουτσούκ και πολυμερή

Κλάση ΙΙ

Ταξινόμηση: Μέση έκθεση του χρήστη σε κινδύνους

Υλικό: Εξ ολοκλήρου από ελαστικό ή πολυμερή υλικά

Κλάση ΙΙΙ

Ταξινόμηση: Θανατηφόρα έκθεση του χρήστη

Υλικό: Συνδυασμός υλικών (όχι μόνο καουτσούκ ή πολυμερή)

 

---

 

 

Κατηγοριοποίηση των Υποδημάτων Ασφαλείας Εργασίας σε Τάξεις

 

Οι προδιαγραφές των υποδημάτων ασφαλείας εργασίας, όπως ειπώθηκε και παραπάνω, κωδικοποιούνται και εκφράζονται με συντομογραφίες ή σύμβολα. Βασική σειρά συμβόλων είναι και αυτή που εκφράζει τις Τάξεις προστασίας των υποδημάτων ασφαλείας. Για τις τάξεις προστασίας χρησιμοποιείται το σύμβολο S. Στον επεξηγηματικό πίνακα 1 που ακολουθεί καταγράφονται οι Τάξεις προστασίας και δίδεται η συνοπτική περιγραφή καθε μιας ξεχωριστά.

 

Επεξηγηματικός Πίνακας 1

 

Τάξη Προστασίας	Κλάση	Περιγραφή
SB	I ή II	Βασικό υπόδημα ασφαλείας που διαθέτει προστατευτικό κάλυμμα δακτύλων, μεταλικό ή συνθετικό
S1	I	SB και Κλειστό στις φτέρνες Αντιστατικό Αντικραδασμικό τακούνι
S2	I	S1 και Υδατοαπωθητικό Αδιάβροχο
S3	I	S2 και Αντοχή στην διάτρηση με ενδιάμεση σόλα προστασίας
S4	II	S1
S5	II	S4 και Αντοχή στην διάτρηση με ενδιάμεση σόλα προστασίας

 

Όλα τα παπούτσια ασφαλείας που κατατάσσονται στις Τάξεις προστασίας φέροντας το σύμβολο S, είναι εφοδιασμένα με προστατευτικό κάλυμμα δακτύλων, το οποίο παρουσιάζει αντοχή στην πρόσκρουση μέχρι τα 200J.

 

---

 

 

Υποδήματα Ανθεκτικά στην Ολίσθηση & τα Σύμβολά τους

 

Οι αντιολισθητικές ιδιότητες των υποδημάτων ασφαλείας εργασίας ως προς ορισμένα υλικά αναφοράς, συγκροτούν μιαν ακόμα κατηγορία προστασίας. Αμέσως πιο κάτω παρουσιάζονται αυτές οι αντιολισθητικές ιδιότητες μαζί με τα σύμβολά τους.

Αντιολισθητικές Ιδιότητες & Σύμβολα

SRA: Παπούτσια με αντιολισθητικές ιδιότητες σε κεραμικό πλακίδιο με χαμηλό μέσο καθαρισμού (λαουρυλοθειικό νάτριο)

SRB: Παπούτσια με αντιολισθητικές ιδιότητες σε χαλύβδινη πλάκα με γλυκερίνη (ελαιώδης ουσία)

SRC: SRA και SRB

 

---

 

 

Επιπρόσθετες Ιδιότητες των Υποδημάτων Ασφαλείας Εργασίας & τα Σύμβολά τους

 

Πέρα από τις βασικές ιδιότητες που οφείλουν να έχουν τα υποδήματα εργασίας, υπάρχουν και άλλες επιπρόσθετες, με τις οποίες διευρύνεται το πεδίο προστασίας που παρέχουν. Αμέσως πιο κάτω παρουσιάζονται αυτές οι επιπρόσθετες ιδιότητες μαζί με τα σύμβολά τους.

Επιπρόσθετες Ιδιότητες & Σύμβολα

Α: Αντιστατικές ιδιότητες

AN: Υποδήματα που παρέχουν προστασία στον αστράγαλο

C: Αγωγιμότητα

CI: Μόνωση της σόλας του παπουτσιού ως προς το ψύχος

CR: Υπόδημα που παρέχει προστασία έναντι της κοπής

Ε: Απορρόφηση της μηχανικής ενέργειας στην περιοχή της φτέρνας

ESD: Παπούτσι που παρέχει προστασία έναντι ηλεκτρικών συσκευών με την διάλυση των

HI: Μόνωση της σόλας του παπουτσιού ως προς την θερμότητα

HRO: Αντοχή του υποδήματος στην επαφή με θερμές επιφάνειες

I: Μονωμένα υποδήματα έναντι ηλεκτρισμού

M: Παπούτσια που παρέχουν προστασία στο μετατάρσιο

FO: Αντοχή της σόλας του παπουτσιού σε καυστικά έλαια

FO/ORO: Αντοχή της σόλας του υποδήματος σε πετρελαιοειδή

P: Αντοχή του υποδήματος στην διάτρηση

WR: Αδιαβροχοποίηση

WRU: Αντοχή του παπουτσιού στην υδατοπερατότητα (απορρόφηση υγρών)

 

---

 

 

Υποδήματα Ασφαλείας με Προστατευτικό Κάλυμμα Δακτύλων Αντοχής στην Πρόσκρουση ως 100J

 

Σε αυτήν την κατηγορία εντάσσονται όλα τα παπούτσια εργασίας, τα οποία καλύπτουν τις βασικές προδιαγραφές ασφάλειας, διαθέτουν προστασία δακτύλων, ενώ έχουν και επιπρόσθετες ιδιότητες. Στον επεξηγηματικό πίνακα 2 που ακολουθεί καταγράφονται οι ιδιότητες με τα σύμβολά τους και δίδεται η συνοπτική περιγραφή καθε μιας ξεχωριστά.

 

Επεξηγηματικός Πίνακας 2

 

Σύμβολο	Περιγραφή
PB	Βασικό υπόδημα ασφαλείας που διαθέτει προστατευτικό κάλυμμα δακτύλων, μεταλλικό ή συνθετικό, καθώς και αντιολισθητική και ανθεκτική σόλα στους υδρογονάνθρακες
P1	PB+E+A
P2	P1+WRU

 

---

 

 

Υποδήματα Εργασίας δίχως Προστατευτικό Κάλυμμα Δακτύλων

 

Σε αυτήν την κατηγορία εντάσσονται όλα τα παπούτσια εργασίας, τα οποία καλύπτουν τις βασικές προδιαγραφές, δεν διαθέτουν προστασία δακτύλων, αλλά έχουν επιπρόσθετες ιδιότητες. Στον επεξηγηματικό πίνακα 3 που ακολουθεί καταγράφονται οι ιδιότητες με τα σύμβολά τους και δίδεται η συνοπτική περιγραφή κάθε μιας ξεχωριστά.

 

Επεξηγηματικός Πίνακας 3

 

Σύμβολο	Περιγραφή
OB	Βασικό υπόδημα που καλύπτει γενικές απαιτήσεις, και διαθέτει αντιολισθητική και ανθεκτική σόλα στους υδρογονάνθρακες
O1	OB+E+A
O2	O1+WRU
O3	O2+Ανάγλυφη σόλα

 

---

 

 

Ένα Παράδειγμα Ερμηνείας Συμβόλων Υποδήματος Ασφαλείας

 

Έστω ό,τι έχουμε το παπούτσι ασφαλείας ηλεκτρολόγων COFRA Bis Electrical SB E P WRU FO SRC. Το όνομα του προϊόντος δηλώνει:

• Τον κατασκευαστή (COFRA)
• Το όνομα της σειράς παπουτσιών (Bis Electrical)
• Τις ιδιότητες του παπουτσιού (SB+E+P+WRU+FO+SRC)

Οι πιστοποιημένες ιδιότητες του παπουτσιού είναι:

• SB: Πρόκειται για βασικό υπόδημα ασφαλείας που διαθέτει προστατευτικό κάλυμμα δακτύλων με αντοχή στην πρόσκρουση μέχρι τα 200J
• E: Έχει την δυνατότητα απορρόφησης της μηχανικής ενέργειας στην περιοχή της φτέρνας
• P: Παρουσιάζει αντοχή στην διάτρηση
• WRU: Διαθέτει αντοχή στην υδατοπερατότητα
• FO: Παρουσιάζει αντοχή της σόλας του παπουτσιού σε καυστικά έλαια
• SRC: Διαθέτει αντιολισθητικές ιδιότητες σε κεραμικό πλακίδιο με χαμηλό μέσο καθαρισμού καθώς και σε χαλύβδινη πλάκα με γλυκερίνη

 

---

 

Βιβλιογραφία

1. Cheremisinoff, N. P. (2000). Practical Guide to Industrial Safety: Methods for Process Safety Professionals. Boca Raton, FL: CRC Press.

2. Stellman, J. M. (1998). Encyclopaedia of Occupational Health and Safety. International Labour Organization.

 

Παραπομπές

• EUR-Lex: Footwear Labelling
• Σχετικά με τα Μέσα Ατομικής Προστασίας: Κανονισμός (ΕΕ) 2016/425 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου

 

---