Κέδρος Ντεοντάρα, το Κωνοφόρο των Ιμαλαΐων στον Κήπο

Ο Κέδρος Ντεοντάρα (Cedrus deodara) ή Κέδρος των Ιμαλαΐων, εδώ και κάμποσες δεκαετίες κοσμεί τους ελληνικούς κήπους, καθώς και δημόσιους χώρους, όπως πάρκα και πλατείες.

Είναι ένα εντυπωσιακό κωνοφόρο δέντρο, το οποίο έχει προσαρμοσθεί πλήρως στα ιδιαίτερα εδαφοκλιματικά περιβάλλοντα του ελληνικού χώρου και σχετικά εύκολης καλλιέργειας, εφόσον φυτευτεί με τον ορθό τρόπο στον κατάλληλο χώρο.

Το άρθρο που ακολουθεί, φιλοδοξεί να αποτελέσει έναν σύντομο αλλά ουσιώδη οδηγό σχετικά με την φύτευση καθώς και τις - ελάχιστες - φροντίδες που απαιτεί αυτό το θαυμαστό κωνοφόρο.

Γενικές Πληροφορίες για τον Κέδρο Ντεοντάρα

Ο Κέδρος Ντεοντάρα ανήκει στο γένος Cedrus, το οποίο περιλαμβάνει ακόμα τρία είδη: τον Κέδρο του Άτλαντα (Cedrus atlantica), τον Κέδρο του Λιβάνου (Cedrus libani), καθώς και τον Κυπριακό Κέδρο (Cedrus brevifolia) - ιθαγενές είδος της νήσου.

Ο Κέδρος Ντεοντάρα είναι αειθαλές κωνοφόρο δέντρο εντυπωσιακού μεγέθους και μέσου προς γρήγορου ρυθμού ανάπτυξης. Στην καλλιέργεια φτάνει συχνά τα 20 m σε ύψος και τα 6 - 10 m σε διάμετρο, αλλά στην φυσική κατάσταση μπορεί να αποκτήσει πολύ μεγάλες διαστάσεις, φτάνοντας μέχρι και τα 60 m σε ύψος.

Έχει αρχικά κωνικό - πυραμιδοειδές σχήμα, που με το πέρασμα των χρόνων γίνεται ημισφαιρικό - σφαιρικό πεπλατύσμενο, και ελκυστικό γλαυκοπράσινο φύλλωμα, που συνθέτουν τα βελονοειδούς μορφής φύλλα του.

Οι κώνοι (στρόβιλοι) του δέντρου, τόσο οι αρσενικοί όσο και οι θηλυκοί ωριμάζουν το φθινόπωρο, και κάποιες φορές, αναλόγως των κλιματικών συνθηκών, η ωρίμανση μπορεί να παραταθεί μέχρι τις αρχές του χειμώνα.

Οι αρσενικοί κώνοι παράγουν άφθονη γύρη, η οποία μεταφέρεται με τον άνεμο για την πραγματοποίηση της επικονίασης. Οι γονιμοποιημένοι κώνοι χρειάζονται από 1 έως και 2 έτη για να απελευθερώσουν τα σπέρματα.

Ο Κέδρος Ντεοντάρα στην καλλιέργεια, ζει περισσότερα από 200 χρόνια.

Καλλιεργώντας τον Κέδρο Ντεοντάρα

Ο Κέδρος Ντεοντάρα μπορεί να φυτευθεί σε οποιαδήποτε πεδινή, ημιορεινή και ορεινή περιοχή του Ελλαδικού χώρου. Το ελάχιστο θερμοκρασιακά όριο για την μακράς πνοής εγκατάστασή του είναι οι -17 °C, ωστόσο τα πλήρως εγκατεστημένα και σκληραγωγημένα δέντρα μπορούν να αντεπεξέλθουν χαμηλών θερμοκρασιών της τάξης των -23 °C.

Σε σχέση με τις μέγιστες τιμές, οι ιδανικές θερμοκρασίες κυμαίνονται μεταξύ 32 και 36 °C, αλλά και εδώ ο Κέδρος των Ιμαλαΐων έχει δείξει την αντοχή του ακόμα και σε θερμοκρασίες που φθάνουν ή και ξεπερνούν τους 40 °C.

Ως προς το έδαφος, η μοναδική απαίτηση που έχει είναι αυτό να διαθέτει άριστη αποστράγγιση, καθώς άνετα προσαρμόζεται σε μια μεγάλη ποικιλία εδαφικών τύπων. Η σημασία αυτής της ιδιότητας είναι τόσο μεγάλη, ώστε εάν το έδαφος νεροκρατεί μόνιμα ή η στράγγιση του είναι προβληματική και η μετάπλασή του αδύνατη, συνιστάται να μην φυτεύεται ο Κέδρος Ντεοντάρα.

Σε σχέση με το εδαφικό pH, ο Κέδρος των Ιμαλαΐων αντέχει ένα μεγάλο εύρος τιμών, οι οποίες κυμαίνονται μεταξύ 5,3 και 7,5 ωστόσο ευδοκιμεί σε εκείνα τα εδάφη που παρουσιάζουν ελαφρώς όξινη έως ουδέτερη αντίδραση κυμαινόμενη μεταξύ 6 και 7.

Η φύτευση του κωνοφόρου που βρίσκεται σε γλάστρα πραγματοποιείται όλον τον χρόνο εκτός από τις περιόδους ακραίων καιρικών φαινομένων. Η διαδικασία ξεκινά 10 με 20 ημέρες νωρίτερα, με την διάνοιξη λάκκου που έχει βάθος και διάμετρο περίπου 0,6 έως 0,8 m.

Στο εκσκαφέν έδαφος προστίθεται οργανική ουσία και ελαφρόπετρα ή ζεόλιθος ώστε το υλικό κατ΄όγκον να περιέχει ένα μέρος εδάφους, ένα μέρος κομπόστ, ένα μέρος χούμου, ένα μέρος τύρφης και ένα μέρος ζεόλιθου ή ελαφρόπετρας. Στα ανωτέρω προστίθεται ακόμα (την ημέρα της φύτευσης) και λίπασμα του τύπου 6-3-6 + 2MgO, σε ποσότητα ανάλογη της ηλικίας του δέντρου, της θρεπτικής κατάστασής του και της περιεκτικότητας του εδάφους σε θρεπτικά - εφόσον έχει προηγηθεί ανάλυση. Εμπειρικά μπορεί να αναφερθεί η σύσταση για χορήγηση 30 έως 50 gr ανά ενήλικο κωνοφόρο δέντρο.

Γίνεται καλή ανάμιξη, και έπειτα ο λάκκος παραμένει ανοικτός όλο το προαναφερθέν διάστημα, ώσπου μια ημέρα προ της φύτευσης επιθεωρείται για να ελεγχθεί η περιεκτικότητα του εδάφους σε υγρασία. Εάν το χώμα έχει στεγνώσει εντελώς, τότε γίνεται πότισμα με άφθονο νερό προκειμένου να περιέλθει στην κατάσταση του ρώγου.

Την επόμενη ημέρα πραγματοποιείται η φύτευση ως εξής:

• Ρίχνεται μέρος του μίγματος στον λάκκο, ώστε τοποθετούμενο το φυτό, το άνω μέρος της βάσης του (ο ‘λαιμός΄) να είναι στο ίδιο ακριβώς επίπεδο με αυτό της επιφάνειας του εδάφους
• Κατόπιν γεμίζεται ο λάκκος με το εδαφικό μείγμα και πατιέται ελαφρά, με προσοχή, ώστε να μην βλαφθούν οι ρίζες
• Ακολούθως πραγματοποιείται άφθονο πότισμα και αφού στραγγίξει το νερό, εάν χρειαστεί, ρίχνεται ακόμη λίγο από το εδαφικό μίγμα και επαναλαμβάνεται το πότισμα αλλά ετούτη την φορά με πολύ μικρότερη ποσότητα νερού

Ο Κέδρος Ντεοντάρα δεν έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις φροντίδας πέρα από τις βασικές.

Η λίπανση βοηθά το κωνοφόρο να αναπτυχθεί γρηγορότερα και καλύτερα (παρόλο που ο Κέδρος των Ιμαλαΐων αναπτύσσεται ακόμα και σε πολύ φτωχό έδαφος). Το λίπασμα χορηγείται την άνοιξη, σε τρεις ισόποσες δόσεις και με συχνότητα μία ανά μήνα, με την πρώτη να δίδεται στις αρχές Μαρτίου. Οι χορηγούμενες ποσότητες - ενδεικτικά αναφέρεται - πως για τα ενήλικα δέντρα συνιστάται συνολικά να κυμαίνονται, από 150 έως 250 gr λιπάσματος του τύπου 6-3-6 + 2MgO. 

Ως προς την άρδευση αξίζει να ειπωθεί, πως ο Κέδρος Ντεοντάρα αντεπεξέρχεται καλά σε μικρής διάρκειας περιόδους ξηρασίας, ωστόσο και εδώ, ο κανονικός εφοδιασμός του κωνοφόρου με νερό συμβάλλει στην καλύτερη ανάπτυξή του. Βέβαια είναι σημαντικό να αναφερθεί, πως τα νεαρά δενδρύλλια του Κέδρου των Ιμαλαΐων απαιτούν κανονικό πότισμα, μέχρι την πλήρη εγκατάστασή τους.

Από εχθρούς και ασθένειες ο Κέδρος Ντεοντάρα δεν αντιμετωπίζει προβλήματα. Εξαίρεση αποτελούν οι μύκητες του γένους Phytophthora, που η παρουσία τους ως επί το πλείστον συνδέεται με την κακή στράγγιση του εδάφους ή το νεροκράτημα. Εάν εκδηλωθεί η ασθένεια, με την εφαρμογή των κατάλληλων σκευασμάτων εγκαίρως, μπορεί να ελεγχθεί ικανοποιητικά.

Σε σχέση με τις λοιπές φροντίδες, συνιστάται η στήριξη τα πρώτα χρόνια των νεαρών δενδρυλλίων, ώστε να διαμορφώσουν ευθύ κεντρικό βλαστό και κορμό.

Με την επιβλητική παρουσία, το ωραίο σχήμα και το ελκυστικό φύλλωμα του, ο Κέδρος Ντεοντάρα μπορεί να αξιοποιηθεί:

• Φυτευόμενος μόνος του, ως φυτό ιδιαίτερης ομορφιάς σε μέσης και μεγάλης έκτασης κήπους, καθώς και σε πάρκα και πλατείες
• Χάρις στην μεγάλη αντοχή του στους ισχυρούς ανέμους φυτευόμενος εν σειρά, για την δημιουργία ελεύθερου σχήματος ανεμοφράκτη
• Φυτευόμενος σε παραθαλάσσιους κήπους και παράκτιες περιοχές, λόγω της μεγάλης αντοχής του στα αλατοσταγονίδια

Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει πάντα να λαμβάνεται υπόψιν, πως η ελάχιστη απόσταση ασφαλείας για την φύτευση του Κέδρου των Ιμαλαΐων από φράκτες, μάντρες, κτίσματα κυμαίνεται μεταξύ 6 και 8 m.