Οι Γεωργικές Χρήσεις του Ζεόλιθου

Οι γεωργικές χρήσεις του Ζεόλιθου αποτελούν τα τελευταία χρόνια ένα εξαιρετικά επίκαιρο θέμα. Το ολοένα και μεγαλύτερο ενδιαφέρον που δείχνουν τόσο οι επαγγελματίες παραγωγοί και αγρότες όσο και οι ερασιτέχνες καλλιεργητές και φιλανθείς, εδράζεται σε τρεις βασικά λόγους:

• Στην προσέγγιση του ζητήματος της αξιοποίησης των διαθέσιμων φυσικών πόρων για γεωργικές χρήσεις κατά τέτοιον τρόπο ώστε να προάγεται η αειφορία
• Στην αξιοποίηση των διαθέσιμων φυσικών πόρων με το μικρότερο δυνατό περιβαλλοντικό κόστος
• Στην ανακάλυψη εξαιρετικής ποιότητας Ζεολιθικών κοιτασμάτων σε διάφορες περιοχές του Ελλαδικού χώρου

​

Τι Είναι ο Ζεόλιθος

Θα ήταν ίσως περισσότερο δόκιμο εάν αντί να μιλούσαμε για το τι είναι ο Ζεόλιθος, να αναφερόμασταν στο τι είναι οι Ζεόλιθοι. Και τούτο εξαιτίας του γεγονότος πως ο Ζεόλιθος δίνει το όνομά του σε μια ομάδα μερικών δεκάδων φυσικών αλλά και συνθετικών ορυκτών με παρόμοιες ιδιότητες. Συνεπώς, Ζεόλιθοι είναι εκείνα τα ένυδρα μικροπορώδη αργιλοπυριτικά ορυκτά που τα χαρακτηρίζει η μεγάλη ιοντοεναλλακτική ικανότητα καθώς και το ευρύτατο πορώδες. 

Όμως τα μέλη αυτής της ομάδας μοιράζονται ακόμα ένα χαρακτηριστικό μεγάλης σημασίας: εντός του πορώδους τους που σχηματίζεται από το κρυσταλλικό τους πλέγμα, μπορούν να εισέρχονται μόρια ουσιών ορισμένου μόνο κάθε φορά μεγέθους. Λόγω αυτού του φαινομένου, πολύ συχνά οι Ζεόλιθοι αποκαλούνται και ‘μοριακά κόσκινα’.

Ποιοτικά Χαρακτηριστικά των Φυσικών Ζεόλιθων για Αγροτική & Γεωργική Χρήση

Ο ευρύτερα χρησιμοποιούμενος στον αγροτικό τομέα Ζεόλιθος είναι αυτός του τύπου-HEU, δηλαδή Ευαλανδίτη και Κλινοπτιλόλιθου. Για τις αγροτικές και γεωργικές εφαρμογές του φυσικού Ζεόλιθου τύπου-HEU δεν είναι κατάλληλα όλα τα ορυκτά που μετέχουν στο τυχόν κοίτασμα. Η ανάγκη για τον προσδιορισμό των κατάλληλων ζεολιθικών ορυκτών, δηλαδή εκείνων που προσφέρονται για αγροτικές και γεωργικές χρήσεις και μπορούν να αξιοποιηθούν με ασφάλεια από τον χρήστη, οδήγησε στην καθιέρωση ενός συστήματος αξιολόγησης των Ζεολιθικών κοιτασμάτων τύπου-HEU στην βάση ορισμένων ποιοτικών χαρακτηριστικών τους. Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά τα οποία συνηγορούν για τις γεωργικές χρήσεις του Ζεόλιθου, μεταξύ άλλων είναι:

• Η παντελής απουσία από το κοίτασμα οποιουδήποτε ινώδους μορφής Ζεολίθου (όπως για παράδειγμα, των εριονίτη και μορντενίτη) ή άλλων ινωδών ορυκτών
• Η παντελής απουσία διογκούμενων αργιλικών ορυκτών για την αποτροπή ποζολανικής δράσης (ως ‘τσιμέντου’)
• Η περιεκτικότητα του κοιτάσματος σε Ζεόλιθο τύπου-HEU, να ανέρχεται σε ποσοστό μεγαλύτερο του 80% κ.β.
• Η περιεκτικότητα των ορυκτών της αργίλου να μην υπερβαίνει το 20% κ.β.
• Η περιεκτικότητα σε μικροπορώδη ορυκτά, δηλαδή του Ζεολίθου τύπου-HEU, των αργιλικών ορυκτών καθώς και του μαραμαρυγία, να βρίσκεται σε ποσοστό ίσο ή μεγαλύτερο του 86%
• Η περιεκτικότητα σε μη μικροπορώδη ορυκτά (χαλαζίας, χριστοβαλίτης, τριδυμίτης, οπάλιος, αλκαλιούχοι-άστριοι και πλαγιόκλαστα) να είναι ίση ή μικρότερη του ≤14%
• Η συγκέντρωση των κύριων στοιχείων, των ιχνοστοιχείων καθώς και των ραδιονουκλιδίων του κοιτάσματος να βρίσκονται σε ποσότητες τέτοιες, ώστε αυτές να μην υπερβαίνουν τις Μέγιστες Επιτρεπτές Τιμές, όπως καθορίζονται από τις εκάστοτε νομοθεσίες

Τα Πλεονεκτήματα της Γεωργικής Χρήσης των Ζεολίθων Τύπου-HEU

Οι γεωργικές χρήσεις του Ζεόλιθου τύπου-HEU συνιστώνται για τα πολλαπλά ωφέλη και πλεονεκτήματα που αποφέρουν τόσο στο περιβάλλον όσο και στην καλλιέργεια. Ποιό συγκεκριμένα θα μπορούσε να ειπωθεί πως εφαρμοζόμενος ο Ζεόλιθος τύπου-HEU:

• Βελτιώνει σε σημαντικό βαθμό τις φυσικές, χημικές και μηχανικές ιδιότητες του εδάφους των καλλιεργειών
• Ως επικουρικό υλικό, συμβάλλει στην αύξηση του συντελεστή απόδοσης των λιπασμάτων και της λίπανσης γενικότερα
• Συμβάλλει ως παράγοντας αύξησης της απόδοσης των καλλιεργειών
• Συμβάλλει ως παράγοντας αύξησης των ποιοτικών γνωρισμάτων των γεωργικών προϊόντων 
• Είναι εξαιρετικά αποτελεσματικός ως μέσο μείωσης των χορηγούμενων ποσοτήτων νερού για την άρδευση των καλλιεργειών
• Δείχνει να έχει αξιοσημείωτη δράση ως φυτοπροστατευτικό μέσο

​Εδώ ίσως αξίζει να σημειωθεί, πως αυτές οι ‘επιδόσεις’ των Ζεολίθων, δεν περιορίζονται μόνο στον παραγωγικό αγρό. Τα πλεονεκτήματα από την εφαρμογή του Ζεολίθου ισχύουν και για την κηποτεχνία αλλά και για την ερασιτεχνική καλλιέργεια των καλλωπιστικών φυτών σε γλάστρα, ζαρντινιέρα ή οποιουδήποτε άλλου τύπου φυτοδοχείο. 

Οι Γεωργικές Χρήσεις του Ζεόλιθου

Οι γεωργικές χρήσεις του Ζεόλιθου βρίσκουν ευρύτατο πεδίο εφαρμογής. Διάφορες ερευνητικές εργασίες έχουν δείξει πως η συστηματική χρήση του φυσικού Ζεόλιθου τύπου-HEU (Κλινοπτιλόλιθος με Ευαλανδίτη), αυξάνει τις αποδόσεις των καλλιεργούμενων φυτών - αναλόγως των συνθηκών και της καλλιέργειας - σε ποσοστά που κυμαίνονται από 17 μέχρι 95%. Επίσης εκτός των ποσοτικών βελτιώνει και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των γεωργικών προϊόντων σε ποσοστά που κυμαίνονται μεταξύ 4 και 46%. 

Ο φυσικός Ζεόλιθος τύπου-HEU αξιοποιείται είτε στην κοκκώδη μορφή του είτε ως ‘πούδρα’. Με την πρώτη εφαρμόζεται στο έδαφος, ενώ με την δεύτερη εφαρμόζεται τόσο από εδάφους όσο και διαφυλλικά.

Η εφαρμογή από εδάφους του κοκκώδους Ζεόλιθου, συνιστάται να γίνεται σε ποσότητες που κυμαίνονται μεταξύ 500 έως και 3000 kg στο στρέμμα. Η διαφυλλική ή με ριζοπότισμα εφαρμογή συνιστάται να γίνεται στην βάση των υποδεικνούμενων συγκεντρώσεων από τον παραγωγό του σκευάσματος - αλλά σε κάθε περίπτωση να μην ξεπερνά το 2%. Κατά την εφαρμογή του ψεκαστού Ζεόλιθου επιβάλλεται ο χρήστης να φορά προστατευτική μάσκα προσώπου.